Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
CHEŁMŻA (niem. Culmsee, Kulmsee)

Cmentarz żydowski w Chełmży jest oddalony około 500 m na północny wschód od Rynku, znajduje się pomiędzy obecnymi ulicami 3 Maja i Górną, zajmuje działkę na planie zbliżonym do litery L, o powierzchni około 0,5 ha (w 1931 r. - "circa 2 morgi magd.").

Cmentarz powstał w 1792 r. Jego powierzchnia była stopniowo powiększana. Teren był ogrodzony murem z cegły, przy wejściu znajdował się dom przedpogrzebowy. W 1939 r. wartość cmentarza wyceniono na 4500 zł.

Obiekt uległ daleko posuniętej dewastacji. Po 1945 r. jego część została zabudowana, na pozostałej urządzono zieleniec. Z naziemnej części cmentarza pozostał fragment muru. Brak jakiejkolwiek formy oznakowania i upamiętnienia.

Właścicielem cmentarza jest Gmina Chełmża. Obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie posiada wpisu w rejestrze zabytków nieruchomych.

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:
Grecki H., Karta cmentarza nr 3474, [bmw] 1994.
Kola R., Chełmża, [w:] Województwo kujawsko-pomorskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Pielka M., Rejestr dóbr gminy wyznaniowej żydowskiej w Chełmży w 1931 roku (powiat toruński,
województwo pomorskie)
, "Rocznik Toruński" 2018, t. 45.
Wołos M., Cmentarze żydowskie w woj. pomorskim w latach 1920-1939, [w:] Gminy wyznaniowe żydowskie w woj. pomorskim w okresie międzywojennym, red. J. Sziling, Toruń 1995.

Fragment planu Chełmży z 1944 r. z zaznaczeniem cmentarza żydowskiego
Fragment planu Chełmży z 1944 r. z zaznaczeniem cmentarza żydowskiego.
Źródło: Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego
Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas