| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| DOBRA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Żydzi w Dobrej posiadali dwa miejsca pochówku. Najstarszy cmentarz - założony prawdopodobnie około 1639 r. lub 1761 r., w związku z budową synagogi i kształtowaniem się miejscowej gminy żydowskiej - powstał przy obecnej ul. Narutowicza. Prawdopodobnie w XIX w. lub na początku XX w. - zapewne w wyniku zapełnienia pierwszego cmentarza oraz w związku ze wzrastającą świadomością sanitarną - gmina żydowska utworzyła nowy cmentarz, położony na południe od miasta, poza terenem zabudowanym, przy drodze do Strachocic, w obrębie obecnej działki geodezyjnej numer 302703 4.0001 652. Jego lokalizację można odnaleźć na przedwojennej wojskowej mapie okolic Dobrej . Oba cmentarze zostały zniszczone podczas drugiej wojny światowej oraz w latach późniejszych. Na polecenie okupanta nagrobki wyrwano i użyto do prac budowlanych, między innymi do ułożenia chodnika przy willi, zajętej przez niemieckiego burmistrza miasta. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Leon Weintraub przy pomniku na nowym cmentarzu żydowskim | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pozbawiony nagrobków stary cmentarz przez dziesiątki lat był wykorzystywany jako targowisko. Stan ten uległ zmianie dzięki wysiłkom Leona Weintrauba, potomka rodziny Bajrach z Dobrej, zmuszonego po 1968 r. do emigracji z Polski. W 2002 r., podczas jednej z wizyt w swym rodzinnym sztetl, Leon Weintraub postanowił doprowadzić do restauracji cmentarza. Pomoc w tej sprawie okazały także władze miasta, z burmistrzami Marianną Ochocką i Andrzejem Piątkowskim na czele. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
 |
 |
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Teren cmentarza przed rozpoczęciem prac restauracyjnych (foto: L. Weintraub, A. Wąsowicz)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Leon Weintraub wykupił działkę cmentarną od Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu. Po uporządkowaniu i ogrodzeniu terenu wzniesiono pomnik na planie gwiazdy Dawida, z umieszczonymi na niej tablicami z napisami w języku polskim, angielskim i hebrajskim o treści: "Dla uczczenia i upamiętnienia historii żydowskich mieszkańców Dobrej, w szczególności ofiar nazistowskiej okupacji w latach 1939-1945. Ich potomkowie oraz Rada Miejska w Dobrej i Samorząd Miasta Dobra. Dobra 2008". Wokół pomnika ułożono kilkadziesiąt macew, odnalezionych w różnych punktach miasta. Uroczystość otwarcia Miejsca Pamięci na cmentarzu w Dobrej odbyła się w dniu 19 sierpnia 2008 r. Wzięli w niej udział między innymi potomkowie Żydów z Dobrej, przedstawiciele władz miasta, organizacji żydowskich oraz mieszkańcy. Nowy cmentarz żydowski został zalesiony, po wojnie powstało na nim nielegalne wysypisko śmieci. Dzięki zaangażowaniu między innymi Łucji Nowak-Pawlickiej z Muzeum Okręgowego w Koninie, prawdopodobnie w latach 80. na cmentarzu ustawiono niewielki pomnik z napisem: "Cmentarz żydowski. Teren prawnie chroniony. Uszanuj miejsce spoczynku zmarłych". 22 czerwca 2017 r. na skraju cmentarza odsłonięto pomnik, na którym wyryto napisem "Pamięci tu spoczywających Żydów dobrskich". Poniżej umieszczono niepełną listę pochowanych osób:
Do upamiętnienia cmentarza doszło z inicjatywy Marka Milczarka, dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Dobrej i katechety Pawła Janickiego. Pomnik został sfinansowany z grantu pozyskanego przez ZS-P ze Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie oraz dzięki pomocy Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Dobrskiej. tekst: K. Bielawski & Leon Weintraub |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poszukujemy wszelkich informacji o cmentarzach żydowskich w Dobrej. Czekamy też na relacje osób, które pamiętają te nekropolie z okresu przed II wojną światową. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe jest wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |