Kliknij, aby dodaæ stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieæ księga gości napisz do nas
G£OGÓW MA£OPOLSKI

Spo³eczno¶æ ¿ydowska w G³ogowie Ma³opolskim posiada³a dwa miejsca pochówku. Pierwszy cmentarz zosta³ za³o¿ony oko³o 1712 r. poza wa³ami ówczesnego miasta, przy obecnej ul. Topolowej. Pod koniec XVIII w. jego powierzchnia zosta³a poszerzona o grunt zakupiony od strony wschodniej. Pocz±tkowo cmentarz otacza³o ogrodzenie drewniane, z czasem uzupe³nione murem o wysoko¶ci ok. 1,4 m. Drewniane ogrodzenie nekropolii uleg³o zniszczeniu podczas po¿aru miasta w 1846 r.

Cmentarz by³ czynny do 1935 r. Mo¿na przyj±æ, ¿e poprzez ponad 200 lat funkcjonowania, na cmentarzu pochowano nie mniej ni¿ kilka tysiêcy osób. W 1873 r. spocz±³ tu cadyk Menachem Mendel syn Aszera Jeszai Rubin, wnuk Naftalego Cwi Horowica z Ropczyc, ziêæ rabina Meira Rotenberga z Opatowa, autor ksiêgi Likutei Maharam. Pochówki odbywa³y siê tu tak¿e w czasie drugiej wojny ¶wiatowej. Pod koniec grudnia 1942 r. na jego terenie pogrzebano trzech nieznanych z nazwiska m³odych ¯ydów, rozstrzelanych przez funkcjonariuszy Schutzpolizei, a w marcu 1943 r. pochowano kolejne cztery ofiary Zag³ady, w¶ród nich rabina Lazara Reimanna.

Jak wynika z listu Bogus³awa Kotuli do ¯ydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, w dn. 24 lipca 1943 r. na cmentarzu nazi¶ci rozstrzelali 6 polskich zak³adników: Józefa Flaka, Augustyna Irzyñskiego, Tomasza Kubasa, Jana £abusa, Paw³a Salê i Adama ¦lêzaka.

Na pocz±tku XX w., w zwi±zku z przepe³nieniem cmentarza przy ul. Topolowej, gmina ¿ydowska w G³ogowie stanê³a przed konieczno¶ci± zorganizowania drugiego miejsca pochówku zmar³ych. Nowy cmentarz powsta³ we wschodniej czê¶ci miasta, oko³o 100 m na po³udnie od drogi do wsi Borsuk, obecnej ul. Partyzantów. Jego lokalizacjê zaznaczono na wydanej w 1937 r. mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego. Przy wej¶ciu wzniesiono dom przedpogrzebowy. Jak podaje Jan Krawiec w ksi±¿ce Spo³eczno¶æ ¿ydowska w G³ogowie Ma³opolskim , do 1939 r. na cmentarzu pochowano oko³o 120 osób.

Oba cmentarze uleg³y dewastacji w okresie drugiej wojny ¶wiatowej oraz w latach pó¼niejszych. Czê¶æ nagrobków na polecenie w³adz okupacyjnych wyrwano i wykorzystano do utwardzania ulic, inne zosta³y u¿yte przez mieszkañców G³ogowa Ma³opolskiego do m. in. prac budowlanych. W ostatnich latach kilka macew zabezpieczy³ uprzednio wzmiankowany Jan Krawiec.

W czasach PRL stary cmentarz pe³ni³ funkcjê parku miejskiego. W latach 60-tych miejscu zburzonego ohelu cadyków zbudowano warsztat.

W latach 2012-2014 dziêki staraniom Fundacji Ochrony Dziedzictwa ¯ydowskiego oraz rodziny Rubin - potomków cadyków z G³ogowa, teren nekropolii zosta³ uporz±dkowany i ogrodzony. Odbudowano tak¿e ohel, na którym umieszczono tablicê upamiêtniaj±ca miejscowych cadyków: Menachema Mendla syna Aszera Jeszai Rubin, wnuka Naftalego Cwi Horowica z Ropczyc, ziêcia rabina Meira Rotenberga z Opatowa, autora ksiêgi Likutei Maharam, zm. 22 wrze¶nia 1873 r. (30 elul 5633 r.); Jakowa Josefa syna Menachema Mendla Rubina, ziêcia Eleazara Hopsteina z Kozienic, zm. w 1873 r.; Altera Mosze Chaima syna Jakowa Josefa Rubina, ziêcia Dawida Szapiry z Dynowa, zm. w 1915 r.; Menachema Mendla syna Altera Mosze Chaima Rubina, zamordowanego przez Niemców w dn. 28 kwietnia 1942 r. (11 ijar 5702 r.).

G³ogów Ma³opolski- cmentarz ¿ydowski G³ogów Ma³opolski - ohel G³ogów Ma³opolski - ohel G³ogów Ma³opolski- cmentarz ¿ydowski

Teren nowego cmentarza przy ul. Partyzantów jest poro¶niêty lasem i pozbawiony macew. Jak wynika z ksi±¿ki J. Krawca, na skraju zachowa³ siê budynek dawnego domu przedpogrzebowego (prawdopodobnie posesja przy ul. Partyzantów 70).

tekst: K. Bielawski
foto: Ma³gorzata P³oszaj
Bibliografia:
Krawiec J., Spo³eczno¶æ ¿ydowska w G³ogowie Ma³opolskim , G³ogów Ma³opolski 2010
Goszty³a M., Proksa M., Kirkuty Podkarpacia , Przemy¶l 2001
Polecamy odwiedzenie portalu Wirtualny Sztetl

Poszukujemy wszelkich informacji o ¯ydach z G³ogowa Ma³opolskiego i ich nekropoliach.
Czekamy te¿ na relacje osób, które pamiêtaj± te cmentarze z okresu przed II wojn± ¶wiatow±.
Teksty i zdjêcia s± chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materia³ów mo¿liwe wy³±cznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieæ księga gości napisz do nas