Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
USTROŃ  
Dział o cmentarzu w Ustroniu
powstał dzięki wsparciu udzielonemu przez
San Francisco Bay Area Jewish Genealogical Society

Cmentarz żydowski w Ustroniu znajduje się w zachodniej części miasta zwanej Goje, na terenie zajętym przez cmentarz komunalny i drogę wojewódzką nr 941 (ul. Katowicką).

Cmentarz został założony w 1905 r. na działce zakupionej od wójta Pawła Lipowczana. Posiadał drewniane ogrodzenie, znajdował się przy nim dom przedpogrzebowy, na osi wschód-zachód zasadzono aleję lipową.

Większość pochówków lokowano w zachodniej części cmentarza. Szacuje się, że do 1939 r. spoczęło na nim około 40 osób, wśród nich żołnierz o nieustalonym nazwisku, zmarły podczas pierwszej wojny światowej w miejscowym szpitalu polowym. Prawdopodobnie jedynym pochowanym podczas drugiej wojny światowej był Maksymilian Brettner, zabity przez Niemców 24 lutego 1940 roku.

Okres drugiej wojny światowej cmentarz wraz z domem przedpogrzebowym przetrwał w stosunkowo dobrym stanie. Po 1945 r. ocalali ustrońscy Żydzi Józef Windholz i Otto Landsberger uporządkowali cmentarz, ustawili poprzewracane nagrobki i naprawili ogrodzenie. W 1958 r. obiekt został przejęty przez Skarb Państwa. W spisie cmentarzy żydowskich z 1965 r. w przypadku Ustronia podano, że cmentarz jest czynny, znajduje się w gestii Kongregacji Wyznania Mojżeszowego, opiekę nad nim sprawuje dozorca.

Na początku lat 70., w związku z budową drogi Katowice - Wisła, władze rozpoczęły likwidację cmentarza. 29 stycznia 1974 r. ekshumowano szczątki sześciu osób i przeniesiono je na powstający właśnie cmentarz komunalny. Pas drogi zajął wschodnią część cmentarza. Pozostałe groby znalazły się poza ogrodzeniem cmentarza komunalnego i ulegały stopniowej dewastacji.

O zabezpieczenie cmentarza zabiegał Otto Windholz, który w 1968 r. został zmuszony do emigracji z Polski. Dzięki wsparciu Towarzystwa Miłośników Ustronia w 1994 r. niezajętą przez trasę część cmentarza żydowskiego włączono do cmentarza komunalnego, zabezpieczając ją poprzez przesunięcie muru. Na cmentarzu ustawiono gablotę z informacją o historii cmentarza oraz tablicę z napisem: "Kwatera żydowska powstała z cmentarza żydowskiego założonego w 1905 r., zdewastowanego w czasie budowy drogi szybkiego ruchu w latach 70-tych. Ocalała część została włączona w 1994 r. do cmentarza komunalnego. Kwaterę odrestaurowano z inicjatywy i na koszt miasta".

W kwaterze żydowskiej zachowało się 38 betonowych obmurowań grobów w czterech rzędach oraz starodrzew dawnej alei lipowej. Na grobach Adolfa i Joanny Windholzów ustawiono współczesnej nagrobki. W kwaterze E1 cmentarza komunalnego znajdują się groby ustrońskich Żydów ekshumowanych z cmentarza żydowskiego w 1974 r. oraz pochowanych po jego zamknięciu.

Imię
Nazwisko
Data urodzenia
Data śmierci
Informacje dodatkowe
Given name
Surname
Date of birth
Date of death
Additional information
Johanna
Windholz
1850
1935
Nazwisko panieńskie Hechter
Adolf
Windholz
1851
1906
Fanny
Landsberger
10.12.1874
10.01.1932
Nazwisko panieńskie Gruenkraut, imię hebrajskie Frodel, hebrajskie imię ojca Cwi
Otton
Landsberger
20.10.1901
14.06.1979
Matylda
Landsberger
14.03.1911
20.09.1984
Ida
Gruenkraut
21.03.1933
Juliusz
Gruenkraut
14.09.1932
Robert
Gruenkraut
17.04.1905
11.08.1965
Ida
Reichenbaum
01.04.1886
25.01.1934
Szymon
Reichenbaum
Nagrobek symboliczny
Walter
Reichenbaum
Nagrobek symboliczny
Fela
Reichenbaum
Nagrobek symboliczny
Armin
Reichenbaum
Nagrobek symboliczny
Helena
Helwig
15.01.1901
15.03.1974
Selma
Windholz
25.05.1895
14.10.1938
Nazwisko panieńskie Ring
Józef
Windholz
04.01.1885
31.08.1961
Otton
Windholz
26.11.2015
29.03.1923
Alfred
Windholz
08.04.1921
10.06.1975
Halina
Gruenkraut
10.02.1910
17.02.1996
Eliasz
Landsberger
1943-1944
Ofiara Zagłady - nagrobek symboliczny
Małgorzata
Landsberger
1943-1944
Ofiara Zagłady - nagrobek symboliczny
Jerzy Edward
Landsberger
1943-1944
Ofiara Zagłady - nagrobek symboliczny
Ferdynand
Adler
1943-1944
Ofiara Zagłady - nagrobek symboliczny
Ernst
Landsberger
1943-1944
Ofiara Zagłady - nagrobek symboliczny
Fany
Landsberger
1943-1944
Ofiara Zagłady - nagrobek symboliczny

Tekst: Krzysztof Bielawski
Źródło:

Korcz P., Ustrońskie cmentarze, Ustroń 2005.
Urban K., Cmentarze żydowskie, synagogi i domy modlitwy w Polsce w latach 1944-1966
(wybór materiałów)
, Kraków 2006.
zdjęcia: Stoik

Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas